Οι νέες συντεταγμένες της (Κεντρο)Δεξιάς

του Γιάννη Χαραλαμπίδη

Ευχάριστη έκπληξη ήταν η δήλωση του Γραμματέα της Νέας Δημοκρατίας κ.Μανώλη Κεφαλογιάννη κατά την επίσκεψή του στο Ίδρυμα και τον τάφο του Ελευθερίου Βενιζέλου. Είπε λοιπόν ο κ. Κεφαλογιάννης: «Ο εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος (με την πολιτική του) μας άφησε παρακαταθήκες που κρατούν ακόμα και σήμερα. Η πολιτική του ήταν Εθνική, ήταν Κοινωνική, ήταν Φιλελεύθερη και Δημοκρατική. Ήταν μια πολιτική στον αντίποδα της Μαρξιστικής, της Κομουνιστικής, της Λενινιστικής Θεωρίας. Ήταν μια πολιτική ενάντια στα άκρα και τις ακρότητες. Μια πολιτική, που σήμερα μπορεί να εκφραστεί μόνο από τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου και, κυρίως, τη Νέα Δημοκρατία».

Η δήλωση αυτή ήταν έκπληξη γιατί είναι έξω από τα πλαίσια στα οποία έχουμε συνηθίσει τόσο την Νέα Δημοκρατία γενικά, όσο και τον Μ.Κεφαλογιάννη ειδικότερα. Η ΝΔ, ως η μείζων κομματική έκφραση της ελληνικής Κεντροδεξιάς στα μεταπολιτευτικά χρόνια, συστηματικά απέφευγε παραδοσιακά κάθε αναφορά αντίστιξης και εναντίωσης στην Αριστερά. Εκδηλώνοντας φανερά ένα ισχυρό φοβικό σύνδρομο, αποσιωπούσε τους όρους "Δεξιά" και "δεξιός" κάνοντας μόνο λελογισμένη χρήση της "Κεντροδεξιάς" και δεν  χρησιμοποιούσε πολιτικό λόγο με ιδεολογικοπολιτικές αιχμές και γωνίες. Η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς μετά το 1974 είχε κατωρθώσει εύκολα να προκαλεί μια μόνιμη ενοχικότητα στον ευρύτερο χώρο της ελληνικής Κεντροδεξιάς, που εκδηλωνόταν με σιωπηρή ανοχή ή και αποδοχή του κυρίαρχου ρόλου της μαρξιστικής ιδεολογίας και διαλεκτικής στον δημόσιο και τον πνευματικό βίο της χώρας, στις διάφορες φυσικά εκφάνσεις κι αποχρώσεις της.

Ο ίδιος, μάλιστα, ο Μ.Κεφαλογιάννης -χαρακτηριστική φιγούρα νεοδημοκράτη πολιτικού της άχρωμης ιδεολογικά καραμανλικής πλατφόρμας- σε δημόσια συζήτηση στην οποία συμμετείχε από κοινού με τον γράφοντα προ διετίας περίπου (ημερίδα "Προϋπολογισμός 2011, Πορεία της Ελληνικής Οικονομίας, οργάν. Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, Ηράκλειο) δεν είχε παραλείψει να θωπεύσει γενναιόδωρα το ΚΚΕ, ως το μόνο κόμμα που έχει ιδεολογική συνέπεια και ταυτότητα. Δήλωσε μάλιστα πως ο ίδιος αν δεν πολιτευόταν από παιδί με την ΝΔ, θα βρισκόταν στις τάξεις του ΚΚΕ. Τα λόγια αυτά θα ήταν σεβαστά, κι ευχάριστα ίσως ως πολιτική αβρότης, αν δεν ήταν απολύτως ενδεικτικά του παντελούς ιδεολογικού αποπροσανατολισμού της ΝΔ, ως και πολύ πρόσφατα. Πρώτα η ΕΡΕ από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 κι έπειτα πολύ συστηματικότερα ο πολιτικός της επίγονος, η ΝΔ, από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, απεκδύθησαν πάσης ιδεολογικής περιβολής, με αποτέλεσμα να γίνουν κόμματα χωρίς πολιτική παράδοση και ιδεολογικό πρόσημο, έπαψαν να δίνουν ιδεολογικές μάχες, έπαψαν να μάχονται για τις ιδέες και με τις ιδέες. Όμως όταν οικειοθελώς αποσύρεσαι από ένα πεδίο αντιπαράθεσης, τότε ο αντίπαλος κυριαρχεί επ' αυτού αμαχητί και ολοκληρωτικά.

Γιαυτό και ήταν ευχάριστη η έκπληξη της παραπάνω δήλωσης, γιατί σηματοδοτεί ένα αναπροσανατολισμό, ένα επανακαθορισμό των συντεταγμένων της ευρύτερης παράταξης πάνω στον πολιτικό χάρτη, κυρίως από θεωρητική/ιδεολογική άποψη. Πολλοί το λένε αυτό τον τελευταίο καιρό, με ένα λάθος κομβικό όμως κατά την κρίση μας. Λέγεται κατά κόρον ότι η ΝΔ και ο ευρύτερος χώρος της μετατοπίζονται δεξιότερα στην διάταξη της πολιτικής γεωγραφίας. Στην πραγματικότητα συμβαίνει κάτι άλλο, πολύ σπουδαιότερο. Η ΝΔ, δηλαδή οι κινητήριοι ηγετικοί της θύλακες, επανευρίσκουν την ιδεολογική ταυτότητα που είχαν ξεχάσει σε κάποιο καταχωνιασμένο κουτί. Ανακαλύπτουν ξανά ότι η παράταξη διαθέτει πλούσιο θεωρητικό και ιδεολογικό οπλοστάσιο. Σαφώς σε αυτή την διαδικασία βοήθησε πολύ η φαινομενική επέλαση μιας δυναμικής ριζοσπαστικης Αριστεράς. Η ευρύτερη παράταξη σήμερα γίνεται και πάλι φορέας και πομπός των ιδεών της, συντάσσεται και καταλαμβάνει εμφανώς ζωτικό χώρο στο πεδίο της αντιπαράθεσης των ιδεών, κάτι που ξαφνιάζει και ξεβολεύει την Αριστερά. Η αντίδραση της καθεστωτικής Αριστεράς σε όλους τους χώρους προνομιακής νομής της, στα μέσα ενημέρωσης, στα πανεπιστήμια, στον πνευματικό βίο και την κοινωνική ζωή είναι θυμωμένη και σπασμωδική, είναι αντίδραση σύγχυσης και θυμού για μια μάχη που νόμιζε κερδισμένη και ξαφνικά βλέπει να χάνεται. Η διαδικασία αυτή της ιδεολογικής αφύπνισης και του πολιτικού επανεξοπλισμού της παράταξης θα συνεχιστεί. Τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά στις μετρήσεις της κοινής γνώμης και στο μέλλον θα γίνουν πολύ πιο απτά, με συνέπεια οι ιδεολογικοί συσχετισμοί στο κοινωνικό πεδίο να μεταστραφούν και να ακολουθήσει μια περίοδος κυριαρχίας της πολιτικής θεματολογίας και θεωρίας ιδεών της Δεξιάς.

Και ένα ιστορικό επίμετρο, αναγκαίο νομίζω, καθώς τα αριστερόστροφα παραμορφωτικά γυαλιά της μεταπολίτευσης έχουν μεταλλάξει και τις ιστορικές προσωπικότητες στην συνείδησή μας.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία, ως πολιτικός στην αυτόνομη Κρητική Πολιτεία (1898-1913), όπου αναδείχθηκε σε επικεφαλής της ριζοσπαστικής "εθνικιστικής" παράταξης και συγκρούστηκε σφοδρά με τον Ύπατο Αρμοστή πρίγκηπα Γεώργιο. Αίτημα της παράταξης Βενιζέλου ήταν η τολμηρότερη εξωτερική πολιτική και η έντονη πίεση για ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Το 1910 ήλθε στην Αθήνα ως πολιτικός σύμβουλος των κινηματιών αξιωματικών του Στρατιωτικού Συνδέσμου, τους οποίους επέκρινε γιατί δεν είχαν κάνει δικτατορία μετά την επανάσταση του 1909. Έγινε πρωθυπουργός με την εύνοια του βασιλέως Γεωργίου Α', πραξικοπηματικά στην ουσία, και με την σειρά του εστήριξε την μοναρχία επιβεβαιώνοντας την θέση της στο πολίτευμα και το στράτευμα. Διεμόρφωσε από νωρίς μια ελληνική realpolitik με παράλληλη υιοθέτηση του λαϊκού μεγαλοϊδεατισμού και του αστικού μεταρρυθμιστικού αιτήματος, επεκτείνοντας τα εθνικά σύνορα και εκσυγχρονίζοντας το κράτος. Συγκρούστηκε θυελλωδώς με τον βασιλέα Κωνσταντίνο Α' για την θέση της χώρας στον Α' ΠΠ και υπήρξε ο αυτουργός της κατάδυσης στον Εθνικό Διχασμό (όπως ο ίδιος παραδέχθηκε αργότερα), όμως και της αναλαμπής της πραγμάτωσης των εθνικών πόθων με την κατάληψη της Μικρασίας. Στην τελευταία του περίοδο (1928-1932) έθεσε τις βάσεις του πρώτου ουσιαστικά κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα, στήριξε την συγκρότηση μιας μέσης τάξης και άλλαξε τις βάσεις της εξωτερικής πολιτικής με άξονα την διαβαλκανική συνεννόηση με σαφή ωστόσο παραμονή στην γραμμή της Μ.Βρετανίας. Αυτοί υπήρξαν, περιέργως ίσως για κάποιους, και οι κύριοι άξονες πολιτικής του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου.

Ο μεγάλος αυτός πολιτικός δεν δίστασε ποτέ να συνεργαστεί με ή να υποθάλψει στρατιωτικά κινήματα και στρατιωτικές κυβερνήσεις. Δεν δίστασε ποτέ να χρησιμοποιήσει σκληρά έως και αδίστακτα πολιτικά μέσα για να επιτευχθούν οι σκοποί της πολιτικής του. Υπήρξε απηνής και άτεγκτος αντίπαλος του κομμουνισμού, ο πρώτος Έλληνας ηγέτης που θέσπισε νόμους πολιτικών διώξεων και αποκλεισμών. Υπήρξε επίσης ξεκάθαρα αμύντορας της αστικής κοινωνικής οργάνωσης και της ελεύθερης οικονομίας. Ετελεύτησε τον δημόσιο βίο του με τον επίλογο: "Ζήτω ο Βασιλεύς!". Αυτή η πολιτική προσωπικότητα δύσκολα συμβιβάζεται με την λαϊκοδημοκρατική αγιογραφία που μας έχει πλασάρει η αριστερόστροφη διανόηση τις τελευταίες δεκαετίες. Η επιλογή να τονιστούν τα αστικά και φιλελεύθερα φρονήματα αλλά και ο αντικομμουνιστικός προσανατολισμός του Ελ.Βενιζέλου ήταν σαφώς ξεκάθαρη σημειολογικά και ευτυχής ιδεολογικά επιλογή του Γραμματέα της ΝΔ.